γράφει η Δέσποινα Λιμνιωτάκη, Ψυχολόγος MSc
Το Άγχος Αποχωρισμού εκδηλώνεται με συμπτώματα συναισθηματικής ανησυχίας και παρουσιάζεται φυσιολογικά σε μικρότερα παιδιά ή / και βρέφη (10-18 μηνών) που δυσκολεύονται να αφήσουν άτομα που τα φροντίζουν (π.χ. γονείς, παππούδες, κοντινούς συγγενείς). Σε μεγαλύτερα παιδιά, το άγχος αποχωρισμού συνδέεται με το φόβο για το σχολείο, ιδιαίτερα το νηπιαγωγείο. Ο φόβος για το σχολείο μπορεί να είναι απόρροια πολλών παραγόντων. Είναι απαραίτητο για τους γονείς να εξερευνήσουν εξονυχιστικά τους πιθανούς λόγους για τους οποίους το παιδί τους μπορεί να αισθάνεται ανασφάλεια να βρεθεί για μικρό χρονικό διάστημα μακριά τους. Ένας από τους λόγους μπορεί να είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης που νοιώθουν απέναντι σε άτομα που συναντούν για πρώτη φορά, όπως για παράδειγμα τη δασκάλα ή τους συμμαθητές. Σε αυτή την περίπτωση, οι γονείς είναι εκείνοι που, πρώτοι, πρέπει να καλλιεργήσουν στο παιδί τους τη σιγουριά που αυτό θα χρειαστεί προκειμένου να αντιμετωπίσει καινούριες καταστάσεις και να βεβαιωθούν πως δεν προβάλλουν σε αυτό τις δικές τους ανησυχίες και φόβους.
Τα παιδιά σε μικρή ηλικία έχουν ανάγκη να αισθάνονται πως ο κόσμος τους, όπως τον γνωρίζουν, δεν πρόκειται να αλλάξει δραματικά από τη μια στιγμή στην άλλη και πως ο αποχωρισμός από ένα αγαπημένο πρόσωπο δεν ισοδυναμεί με απώλεια αυτού.Τα συναισθήματα που εναλλάσσονται στο παιδί που φοβάται να αποχωριστεί το δικό του πρόσωπο, ακολουθεί μια σειρά οργανικών συμπτωμάτων, όπως κεφαλαλγίες, στομαχόπονος, ναυτία ή εμετοί, συμπτώματα που εντείνουν τη δυσφορία του παιδιού και δημιουργούν ένα είδος φαύλου κύκλου. Αυτά τα συμπτώματα οδηγούν τους γονείς στην «εύκολη» λύση του να προσπαθήσουν να αποφύγουν τις δυσάρεστες συνέπειες του αποχωρισμού, δηλαδή να αφήσουν για λίγο το σχολείο ή να αποφύγουν την επαφή με ξένα πρόσωπα, αντί να προσπαθήσουν να χτυπήσουν το πρόβλημα στη ρίζα του. Επίσης, αρκετοί γονείς περιμένουν απλώς «να περάσει» το πρόβλημα από μόνο του και, είναι αλήθεια πως, σε αρκετές περιπτώσεις, τα συμπτώματα εξαφανίζονται με το χρόνο και τη σταδιακή ωρίμανση του παιδιού- όχι όμως πάντα και όχι ανώδυνα για το παιδί, που στο μεταξύ έχει χάσει πολύτιμο χρόνο για να μάθει να καλλιεργεί διαπροσωπικές σχέσεις και να μάθει να αφήνεται σε άγνωστα περιβάλλοντα, νοιώθοντας ασφάλεια.
Με την κατάλληλη βοήθεια, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν άγχος κατά τον αποχωρισμό, μπορούν να μάθουν τρόπους να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν τα συναισθήματά τους με θάρρος! Οι γονείς των παιδιών οφείλουν να ακολουθήσουν μια συγκεκριμένη στρατηγική που θα τους υποδείξει κάποιος ειδικός της ψυχικής υγείας, έτσι ώστε να πάψουν να ενισχύουν άθελά τους το φόβο των παιδιών τους. Είναι σημαντικό για τους γονείς, τους δασκάλους ή τους επαγγελματίες της υγείας, να ενθαρρύνουν αυτά τα παιδιά να παίρνουν πρωτοβουλίες βήμα-βήμα. Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά χρειάζεται να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που θα τους παρέχει πολλαπλές επιλογές και δυνατότητες για συναισθηματική ωρίμανση και θα βοηθά στην τόνωση της αυτοπεποίθησής τους.
Τρόποι αντιμετώπισης του άγχους αποχωρισμού:
Επαφή με άτομα εμπιστοσύνης εκτός από τους γονείς για μικρά, διακεκομμένα χρονικά διαστήματα.
Σταθερό πρόγραμμα των παιδιών – οι γονείς δεν θα πρέπει να επηρεάζονται από την εκάστοτε συναισθηματική κατάσταση του παιδιού τους προκειμένου να πάρουν μια απόφαση.
Σταθερές αντιδράσεις και συμπεριφορά των γονέων προς τα παιδιά τους – δεν θα πρέπει να υποχωρούν μπροστά στα κλάματα ή τον φόβο του παιδιού τους.
Οι γονείς μπορούν να συζητούν με τα παιδιά τους αυτό που συμβαίνει κάθε φορά. Η ανάλυση του φοβικού ερεθίσματος οδηγεί στη σταδιακή αποδυνάμωσή του.
Ενασχόληση των γονέων με τα σχολικά δρώμενα – ψυχολογική προετοιμασία του παιδιού για το σχολείο – δημιουργία ευχάριστου κλίματος.
Εμπλοκή των παιδιών σε περισσότερες ομαδικές δραστηριότητες που όμως δεν θα ευνοούν τον ανταγωνισμό, όπως είναι, για παράδειγμα οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες (χειροτεχνία, θεατρικό παιγνίδι, κ.λ.π)
Όχι στη χειραγώγηση του παιδιού με υποσχέσεις, δωροδοκίες, ψέματα ή ανοχή σε οτιδήποτε κι αν κάνει.
Ας ευχηθούμε καλή αρχή σε όλα τα παιδιά, που πάνε πρώτη φορά σχολείο. Καλή και εποικοδομητική σχολική χρονιά σε όλα τα παιδιά αλλά και σε όλους τους εκπαιδευτικούς!
Δημοσίευση σχολίου