Του Λέανδρου Τ. Ρακιντζή
Όταν συμβούν μεγάλες φυσικές καταστροφές οι "απλοί”
πολίτες τις αποδίδουν κυρίως σε υπαιτιότητα της πολιτείας από πράξεις ή σε
παραλείψεις των αρμοδίων οργάνων της που είτε συντέλεσαν σε αυτές (π.χ.
πλημμύρες Μάνδρας) είτε δεν πρόλαβαν να αποτρέψουν την καταστροφή ή τις
τραγικές συνέπειες της (π.χ. πυρκαγιά στο Μάτι).
Και αναρωτιούνται: "Δεν υπάρχει ένας εισαγγελέας;”
"Τι κάνει η δικαιοσύνη για να τιμωρηθούν οι υπαίτιοι”, να αποζημιωθούν οι
παθόντες και προπαντός να αποδοθούν οι πολιτικές ευθύνες. Όχι, βέβαια του τύπου
"αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη” που είναι κενού περιεχομένου, αλλά
πραγματικές ποινικές κυρώσεις, τις οποίες θα επιβάλλει το αρμόδιο, κατά το
Σύνταγμα, Ειδικό δικαστήριο. Όλα αυτά, αμέσως, χωρίς καμιά καθυστέρηση από
άσκοπες εξεταστικές επιτροπές και συζητήσεις στη Βουλή για λόγους πολιτικών
εντυπώσεων.
Μερικοί θαμώνες καφενείων ή ταβέρνας προχωρούν ακόμα
περισσότερο και ομιλούν για έκτακτα στρατοδικεία με άμεση εκτέλεση των ποινών
για κάθε είδους εγκλήματα σε βάρος του δημοσίου χρήματος και της κοινωνίας.
Αυτά θα μπορούσαν να ανταποκρίνονται στη νεοφανή από την αριστερή διανόηση
θεωρία περί του κοινού περί δικαίου αισθήματος. Όχι, δηλαδή, μόνον κατά την
απαλλακτική έννοια, αλλά και την καταδικαστική που φυσικά δεν αποτελεί
θεσπισμένο δίκαιο, ούτε θα μπορούσε να θεσπισθεί ένας αόριστος κανόνας δικαίου
με παραπομπή στο εναλλασσόμενο, κατά περίπτωση, κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Ωστόσο, αυτά θυμίζουν εποχές που πέρασαν ανεπιστρεπτί.
Φοβάμαι όμως, χωρίς να μπορώ να το αποδείξω, ότι μερικές
φορές τα δικαστήρια υποκύπτοντας στη λαϊκή πίεση και όχι μόνο, το εφαρμόζουν
ουσιαστικά, αλλά με άλλη αιτιολογία. Σε κάθε όμως, περίπτωση για κάποιους, η
επίκληση του κοινού περί δικαίου αισθήματος ισχύει μόνο για να δικαιολογηθούν
τα αδικήματα των οπαδών συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας. Αντίθετα, για τα ίδια
ή ελάσσονα αδικήματα των ιδεολογικά αντιθέτων η επίκληση αυτή δεν ισχύει, καθώς
αυτά αποτελούν, κατά την ίδια θεώρηση, που έχει γίνει δεκτή και στην πράξη,
κακουργήματα. Και με τον τρόπο αυτό ποινικοποιείται το φρόνημα που είναι πολύ
επικίνδυνο φαινόμενο για τη λειτουργία της Δημοκρατίας. Κλασσικό παράδειγμα η
δράση του Ρουβίκωνα και άλλων αναρχικών ομάδων και η ατιμωρησία, που
απολαμβάνουν.
Με το υπάρχον δικαιϊκό σύστημα, τα παραπάνω ερωτήματα, όσο
κι αν φαίνονται εύλογα, είναι μάλλον εκλαϊκευμένα, παραπέμποντας σε συζήτηση
ταβέρνας ή καφενείου πλατείας χωριού ή σε παρεμβάσεις σε τηλεοπτικά πάνελ. Ως
εκ τούτου, οι τυχόν απαντήσεις, που προσπαθούν κάποιοι με επιχειρήματα και
αναφορά στο ισχύον δίκαιο να δώσουν, τους καθιστούν αυτομάτως ύποπτους σαν
μέρος του συστήματος που προσπαθεί να συγκαλύψει την αλήθεια και να αφήσει
ατιμώρητους τους ενόχους. Οι δε απαντήσεις τους δεν πείθουν κανέναν από τους
αυτόκλητους εισαγγελείς, διότι δεν γνωρίζουν πως λειτουργεί στη χώρα μας de
lege lata η δικαιοσύνη. Ούτε μπορούν να αποδεχτούν ότι για κάποιες αδυναμίες
του δικαστικού συστήματος φταίνε και κάποιοι απ’ αυτούς με τις πολιτικές
επιλογές τους, π.χ. νόμος Παρασκευόπουλου ή οι ευεργετικοί νόμοι για την
κράτηση του Κουφοντίνα στις αγροτικές φυλακές και τη συντομότερη αποφυλάκιση
του.
Οι πάντες ζητούν από τους δικαστές να κάνουν την υπέρβαση
παραβαίνοντας το νόμο, τις αποδείξεις ακόμη και τη δικαστική τους συνείδηση και
να αποδώσουν δικαιοσύνη, όπως αυτοί νομίζουν ότι πρέπει να γίνει σε
συγκεκριμένες υποθέσεις κυρίως πολιτικής σημασίας. Οι ίδιοι όμως σχολιάζουν
δυσμενώς αποφάσεις που δεν τους ικανοποιούν, επειδή δεν θέλουν να καταλάβουν
ότι ο δικαστής κατά τη δικανική του κρίση δεσμεύεται από το νόμο και τις
αποδείξεις που προσάγονται στο ακροατήριο.
Υπήρξαν άριστοι δικαστές, που επειδή ενεπλάκησαν σε δίκες
πολιτικού ενδιαφέροντος δυσφημίστηκαν αδίκως διά βίου, γιατί σε κάποιους δεν
άρεσαν οι αποφάσεις τους. Οι παραπάνω από την ασφάλεια του καναπέ τους
απολαμβάνουν να βλέπουν συγκεκριμένους τηλεοπτικούς σταθμούς να κανιβαλίζουν,
κατά παράβαση του τεκμηρίου αθωότητας, και χωρίς καμιά αιδώ κομματικούς
αντιπάλους της κυβέρνησης για υποθέσεις διαφθοράς των οποίων οι σχετικές δίκες
δεν πρόκειται να διεξαχθούν. Κι αυτό είτε επειδή δεν υπάρχουν επαρκείς
αποδείξεις για την παραπομπή τους είτε διότι δεν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη,
σύμφωνα με το νόμο περί Ευθύνης υπουργών.
Ειρήσθω εν παρόδω ότι ο νόμος περί Ευθύνης υπουργών, ο
οποίος παρά τις κατά καιρούς από όλες τις πολιτικές παρατάξεις και πρόσφατα από
την κυβέρνηση εξαγγελίες για συνταγματική αναθεώρηση, δεν πρόκειται να αλλάξει,
καθώς, κατά τα φαινόμενα, η αναθεώρηση δεν πρόκειται να γίνει- ήταν μόνο ένας
πολιτικός ελιγμός. Συνεπώς, η ποινική διαδικασία για τραγωδίες από φυσικές
καταστροφές και εφ΄ όσον προκύψουν ευθύνες για τα υπηρεσιακά στελέχη, που είναι
αναλώσιμα, θα γίνει υπό το ισχύον δίκαιο και κατά την ισχύουσα διαδικασία.
Κατόπιν όμως, μακροχρόνιας ποινικής προδικασίας με έκδοση βουλευμάτων σε όλους
τους βαθμούς δικαιοδοσίας και θα στηρίζεται σε πορίσματα πραγματογνωμόνων που
θα αμφισβητούνται από την πολιτική αγωγή και τους τεχνικούς συμβούλους των
θυμάτων.
Το σκεπτικό όσων τα αμφισβητούν θα είναι ότι τα πορίσματα
"στρογγυλεύονται” για να καλύψουν πολιτικές ευθύνες, οι οποίες θα αρχίσουν
να εξετάζονται μετά κυβερνητική αλλαγή, εφόσον υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις προς
τούτο από την ποινική διαδικασία και τα διοικητικά πορίσματα.
Φοβάμαι, ότι εάν κρίνουμε από παρόμοιας φύσεως στο παρελθόν
περιπτώσεις, η όλη ποινική και η αστική διαδικασία για την καταβολή
αποζημιώσεων θα κρατήσει πολύ πέρα της δεκαετίας. Και χωρίς να είναι βέβαιο ότι
θα αποδοθεί δικαιοσύνη σε όλα τα επίπεδα, γιατί εμπλέκονται πολλοί παράγοντες
και φορείς και έτσι η ευθύνη διαχέεται με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά
δύσκολη η πλήρης εξιχνίασης της υποθέσεως.
Εκείνο που ζητά λοιπόν ο ελληνικός λαός από την Ελληνική
Δικαιοσύνη είναι η ταχύτατη και πλήρης εξακρίβωση και απόδοση κάθε είδους
ευθύνης ποινικής, αστικής και πολιτικής σε κάθε υπαίτιο για τις δύο παραπάνω
τραγωδίες που βύθισαν σε πένθος ολόκληρη τη χώρα.
- Ο κ.
Λέανδρος Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ., πρώην Γενικός Γραμματέας
Δημόσιας Διοίκησης.
- http://www.capital.gr/
Δημοσίευση σχολίου