Δέσποινα Σπανούδη - Το προσφυγικό μετράει τον πολιτισμό και τις αξίες κάθε κοινωνίας

Την ώρα που οι Ούγγροι απέτυχαν λόγω χαμηλής συμμετοχής, να επισφραγίσουν με δημοψήφισμα την απανθρωπιά και την ξενοφοβία, στην πόλη μου τη Λιβαδειά, ετοιμάζονται σπίτια για να φιλοξενηθούν οι πρώτες οικογένειες προσφύγων.

Φυσικά, όπως και σε κάθε άλλο μέρος της χώρας, τιμήσαμε την παράδοση των αντεγκλήσεων μεταξύ των τοπικών παραγόντων, της προχειρότητας, της ανευθυνότητας, του λαϊκισμού και απολαύσαμε τον διαγκωνισμό για την προβολή και τα «κατόπιν ενεργειών μου». Ακούσαμε αρκετές ξενοφοβικές κορώνες και  το γνωστό τροπάρι «δεν είμαστε ρατσιστές, αλλά….».

Σε γενικές γραμμές όμως, τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο άσχημα. Εξάλλου όλο το προηγούμενο διάστημα, συλλογικότητες όπως το Δίκτυο Αλληλεγγύης και η Αντιφασιστική, φορείς και πολίτες εκδήλωσαν σημαντική διάθεση συμπαράστασης, με εκδηλώσεις,  συλλογή βοήθειας και επισκέψεις σε στρατόπεδα προσφύγων, ανακοινώσεις, αφίσες, συνελεύσεις και συναντήσεις.

Όλα καλά λοιπόν; Όχι τόσο εύκολα. Πριν ακόμη εμφανιστεί έστω και μια οικογένεια προσφύγων, φυλλάδια με την υπογραφή της Χρυσής Αυγής, πετάχτηκαν σε διάφορα σημεία της πόλης, επιχειρώντας να υποδαυλίσουν το συναίσθημα ότι οι Έλληνες αδικούνται. «Για τους Έλληνες μνημόνια, για τους πρόσφυγες προνόμια» και «Όχι στο ρατσισμό κατά των Ελλήνων», γράφει το πονηρό κείμενο που απευθύνεται στο βασικό ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Με βάση τους επιδοτούμενους χρυσαυγίτες, αλλά όχι μόνο αυτούς, υποτίθεται ότι κάποιες σκοτεινές δυνάμεις επιθυμούν να γονατίσουν εμάς, ενισχύοντας τους πρόσφυγες. Το ότι πρόκειται για τις ίδιες δυνάμεις που δημιουργούν πρόσφυγες, για τις ίδιες δυνάμεις που κάνουν συμφωνίες με την Τουρκία για να γυρνάνε τους πρόσφυγες πίσω στην κόλαση, αποσιωπάται με επιμέλεια. Σύμφωνα με την  αγαπημένη αφήγηση των ξενόφοβων, οι πρόσφυγες είναι δειλοί που δεν έμειναν στις καιόμενες χώρες τους για να τις υπερασπιστούν. Σύμφωνα με μια ακόμη πιο διαδεδομένη άποψη, είμαστε μια χώρα με κρίση και ανεργία  που δεν αντέχει πρόσφυγες. Αν κανείς υποστηρίξει ότι και οι Έλληνες μεταναστεύουν και μάλιστα όχι σαν πρόσφυγες πολέμου, ο αντίλογος είναι ότι οι «δικοί μας» είναι νόμιμοι μετανάστες. Θαρρείς και οι πρόσφυγες του πολέμου και της πείνας δεν έχουν νόμιμο και ανθρώπινο δικαίωμα να τρέχουν για να σωθούν.

Πίσω από όλα αυτά, πίσω από τον αδιάντροπο τρόπο με τον οποίο γονείς στο Ωραιόκαστρο, τη Φιλιππιάδα και την Κω, δείχνουν τόση κακία στα παιδιά των άλλων, πίσω από κάθε εχθρικότητα καλυμμένη ή απροκάλυπτη και πίσω από κάθε ιδεολόγημα που καλλιεργεί μίσος και φόβο, κρύβεται μια πολύ κοινότοπη πραγματικότητα. Πολλοί από μας έχουν ως οδηγό ζωής το στενό ατομικό συμφέρον και γίνονται ακόμη πιο επιθετικοί όταν νιώθουν ευάλωτοι. Ιδιαίτερα σε περιόδους όπως η σημερινή όπου το συλλογικό έχει υποχωρήσει και η αίσθηση της ήττας είναι τόσο συντριπτική.

Γιαυτό ακριβώς το λόγο έχει τόσο μεγάλη σημασία για τις κοινωνίες να σταθούν όρθιες και να βρουν τη δύναμη να είναι αλληλέγγυες. Οι άνθρωποι που δείχνουν ανθρωπιά και αλληλεγγύη τη δείχνουν, προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς υποσημειώσεις και χωρίς να βάζουν προτεραιότητες άλλες από το μέγεθος της ανάγκης. Όσοι υποστηρίζουν την επιβίωση των προσφύγων, είναι οι ίδιοι που συμμετέχουν σε κοινωνικά παντοπωλεία, ιατρεία, φαρμακεία, συσσίτια, οι ίδιοι που βοηθάνε άστεγους, οι ίδιοι που σταματάνε πλειστηριασμούς σπιτιών, που κατεβαίνουν στο δρόμο για να σταματήσουν τη φτωχοποίηση των πολλών για το κέρδος των λίγων, που υπερασπίζουν το περιβάλλον και τη δημόσια περιουσία. Οι ίδιοι δηλαδή που δεν υπολογίζουν πρώτα το εαυτό τους αλλά πρώτα τους άλλους και το κοινό καλό. Και σε αυτό το "κοινό καλό" περιλαμβάνονται όλοι. Ανεξαιρέτως.