Η ΛΕΞΗ «καναπές» έχει κυριαρχήσει στο λεξιλόγιό μας τον
καιρό της κρίσης. Σύμβολο παθητικότητας, αποχής, ανοχής. Δεν θέλω να πιστέψω
και αδιαφορίας. Καθόμαστε στην τηλεόραση –ιδίως την ιδιωτική– και
παρακολουθούμε τα διάφορα «τηλεοπτικά σκουπίδια». Οι θιασώτες της, κάθε φορά
που θέλουν να τη στηρίξουν, προβάλλουν τα νούμερα που κάνει, λες και η ποιότητα
μετριέται με τα μηχανάκια τους. Σε μεγάλο βαθμό το έχουν πετύχει.
Αλλά και στην καθημερινότητα είμαστε θεατές, παρατηρητές της
ζωής, της ζωής μας. Βλέπουμε τα συμβαίνοντα, τις εξελίξεις στη χώρα μας και
στον κόσμο σαν να μη μας αφορούν. Το μέλλον περνάει από μπροστά μας σαν ένα τρένο
κι εμείς στεκόμαστε στην αποβάθρα του σταθμού. Κι αντί ν’ ανεβούμε, να
σκαρφαλώσουμε πάνω, μένουμε άβουλοι και μοιραίοι.
Μεταθέτουμε τις ευθύνες και κάνουμε ανέξοδη κριτική. Η οποία
μπορεί να είναι δίκαιη, να έχει λογική βάση, όμως, στη συγκεκριμένη κατάσταση
δεν οδηγεί σε διέξοδο. Στη δική μας περίπτωση δεν ισχύει ο στίχος του Καβάφη
«περιμένοντας τους βαρβάρους». Οι βάρβαροι είμαστε κι εμείς. Κι αυτό είναι το
χειρότερο.
Κλεισμένοι στο κουκούλι μας, εγκλωβισμένοι σε αρνητικές
σκέψεις, ιδιωτεύουμε, απομακρυνόμαστε από την «αγορά» (με την αρχαιοελληνική
σημασία της λέξης), κέντρο της έννοιας «δημοκρατία» και οδηγούμαστε προς τα
κράσπεδά της. Ελπίζω να μη φτάσουμε ώς εκεί. Τα συμβαίνοντα στην Ευρώπη και
αλλού θα πρέπει να μας κάνουν πιο προσεκτικούς. Δελεάζουν σαν τον διάβολο του
Παραδείσου. Η Πτώση όμως ήρθε μετά. Γρηγορείτε συμπολίτες μου.
Για την κατάστασή μας έχουμε και ελαφρυντικά, αλλά αυτά δεν
μας απαλλάσσουν εντελώς και κυρίως δεν μας σώζουν. Η παρελθοντολογία ως γνώση
είναι απαραίτητη, αν όμως δεν μπορεί να μετατραπεί σε προωθητική δύναμη, τότε
είναι άχρηστη.
Και τα κόμματα κάνουν εμβριθείς αναλύσεις με στοιχεία κι
επιχειρήματα. Ομως, αν δεν έχουν φλόγα διεγερτική των πολιτών, όραμα στα
προγράμματά τους και κυρίως τρόπους και μεθόδους για να τα υλοποιήσουν, μένουν
κενός λόγος. Οι πολίτες ζαλισμένοι μένουν αποπροσανατολισμένοι, ακαθοδήγητοι,
απροστάτευτοι. Ετοιμοι πολλές φορές να πέσουν στην αγκαλιά του πρώτου μεσσία. Κι
ύστερα τρέχεις και δεν φτάνεις.
Ο καταγγελτικός τους λόγος δεν επαρκεί. Αλλά και η συνεχής
επίκληση στη διενέργεια εκλογών κουράζει. Ακόμη χειρότερο, αν συνοδεύονται από
προγράμματα όχι μόνο αποτυχημένα αλλά και καταστροφικά.
Η ενεργητική δημοκρατία διασφαλίζει τη σωστή λειτουργία και
τη διάρκεια του πολιτεύματος, την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών και το αίσθημα
ασφάλειας των πολιτών. Αυτό, όμως, δεν επιτυγχάνεται από κάποιο αόρατο χέρι,
αλλά από τους ίδιους τους πολίτες. Ετσι οι πολίτες αυτοί πρέπει να προβαίνουν
στις εξής ενέργειες:
Πρώτο: να έχουν πολλαπλή και ποικίλη ενημέρωση από πολλές
πηγές (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες, περιοδικά, ηλεκτρονικό τύπο). Να μην
παίρνουν άκοπα τις όποιες πληροφορίες, αλλά να τις συγκρίνουν, να τις μελετούν.
Με τον καιρό θα ασκηθούν και θα αποκτήσουν και καλό κριτήριο και στέρεη άποψη. Ετσι
θα αποφεύγεται η μονομέρεια, η προκατάληψη και η προσκόλληση σε στερεότυπα και
δογματισμούς.
Δεύτερο: ένας ενεργός πολίτης πρέπει να στοχάζεται. Η
πληροφόρηση, η γνώση, η εμπειρία της ζωής, τα διδάγματα της Ιστορίας, η
καθημερινή πρακτική είναι στοιχεία απαραίτητα. Η ηθική του υπόσταση, η
εντιμότητά του, η ενσυνείδητη στάση του απέναντι σε όποια θέματα είναι στοιχεία
βασικά. Ετσι θεμελιώνεται η αξιοκρατία και απομακρύνονται σημεία διαφθοράς.
Αυτά τα δύο τελευταία έχουν ταλανίσει για πολλές δεκαετίες τη χώρα μας.
Τρίτο: η συμμετοχή σε διάφορες συλλογικότητες (μεταξύ των οποίων
και τα κόμματα), πρέπει να γίνεται όχι μόνο με πρόταση άλλων, αλλά και κυρίως
με αυτοπρόταση, έτσι που να εμπεριέχει τα στοιχεία της υπευθυνότητας και της
λογοδοσίας στο τέλος της θητείας.
Ο έλεγχος είναι απαραίτητος. Η έλλειψή του οδηγεί στην
αλαζονεία της εξουσίας, στην καταπίεση, στην αυθαιρεσία, στη διάλυση, στη
διάψευση των ελπίδων, στη δυστυχία των πολλών. Οι ολίγοι πάντοτε θα έχουν τη
δυνατότητα να τα μπαλώνουν και όχι μόνο.
Τέταρτο: η αποχή δεν είναι λύση, ούτε καν διαμαρτυρία, όπου
κι αν εφαρμόζεται. Η θετική παρουσία και συμμετοχή παράγει αποτελέσματα. Η
πρώτη ευνοεί τους ολίγους, η δεύτερη τους πολλούς.
Τέλος, η ενεργός θέση στην κοινωνία εξασφαλίζει την ευτυχία
μέσα από τη συνεργασία, τη συναδέλφωση, την αλληλεγγύη, την αλληλοκατανόηση. Η
επιδίωξη αποκλειστικά του ατομικού οφέλους μπορεί να φέρει πλούτο, χλιδή,
ευδαιμονία. Οχι, όμως, ευτυχία. Μια δημοκρατία ενεργητική πρέπει να είναι
επιθυμητή από όλους. Στην αντίθετη περίπτωση έχει αυτοκαταργηθεί και έχει
παραδώσει τα κλειδιά της σε ένα άλλο πολίτευμα... Ας μην επιτρέψουμε να συμβεί
κάτι τέτοιο.
Δημοσίευση σχολίου