ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ‏

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α.) καταγγέλλει την πολιτική που ακολουθείται εδώ και χρόνια στον τομέα της Ανακύκλωσης και εξακολουθεί να συνεχίζεται με στόχο την εξυπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων, αντί της εξασφάλισης του Δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας του περιβάλλοντος.

 Ο τομέας της διαχείρισης των απορριμμάτων, στα χρόνια του μνημονίου, έχει μπει στο στόχαστρο των μεγαλοεργολάβων που το μόνο που αναζητούν επίμονα είναι το εύκολο και σίγουρο κέρδος, χωρίς σε καμία περίπτωση να εγγυώνται πως δεν θα υπάρξει επιπλέον οικονομική επιβάρυνση των πολιτών. Αντιθέτως, με τη συνδρομή αφενός των κυβερνητικών παραγόντων και πολλών Αιρετών απαξιώνονται συστηματικά οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι λόγοι είναι προφανείς.

 Το τελευταίο διάστημα, και ενώ συνεχίζεται η μνημονιακή πολιτική, οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουμε γίνει μάρτυρες αποφάσεων και από τη σημερινή συγκυβέρνηση που ευνοούν τα εργολαβικά-επιχειρηματικά συμφέροντα σε βάρος του Δημόσιου και Κοινωνικού χαρακτήρα των υπηρεσιών των Ο.Τ.Α., όπως της καθαριότητας.

 Σε πολλές δε περιπτώσεις οι ιδιώτες επιχειρούν να μπουν στην καθαριότητα από το «παράθυρο», με φωτογραφικές διατάξεις, ενώ Υπουργικές Αποφάσεις λειτούργησαν ως μοχλός υπονόμευσης των υπηρεσιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που έχουν να κάνουν με την αποκομιδή των απορριμμάτων και τη διαδικασία της Ανακύκλωσης που θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να αναδειχθεί ως αναπτυξιακή αιχμή.

 Η Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις, επιστημονικά τεκμηριωμένες, για την αξιοποίηση του τομέα της Ανακύκλωσης αλλά αυτές παραμένουν στα συρτάρια, γιατί προφανώς δεν βολεύουν κάποιους. Ενδεικτικό είναι πώς παρά το γεγονός ότι αποτελεί υποχρέωση της χώρας, κατοχυρωμένη, η προδιαλογή σε ξεχωριστά ρεύματα των συσκευασιών, αυτή δεν ακολουθείται.

 Συντηρείται, αντιθέτως, η συγκεντρωτική διαχείριση των υλικών συσκευασίας, που επιβαρύνει τους Δήμους με μεγάλα κόστη (άρα και τους δημότες), χωρίς κανένα όφελος, αντί το κράτος να ενθαρρύνει τις αποκεντρωμένες Δημοτικές ή Διαδημοτικές υποδομές υποδοχής και αξιοποίησης των ανακυκλώσιμων υλικών, με οικονομικό όφελος για τους Δήμους και τους δημότες.

 Η σημερινή κατάσταση είναι αδιέξοδη και η περαιτέρω εμπλοκή των ιδιωτών, όπως επιχειρείται, εδράζεται σε ιδιοτελής σκοπούς και όχι στην προστασία του περιβάλλοντος. Οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, με τις κοινωνικές-κινηματικές πρωτοβουλίες των πολιτών, θα αγωνιστούμε προκειμένου να αλλάξει ριζικά ο τομέας της Ανακύκλωσης προσανατολισμό, στο πλαίσιο μιας νέας αντίληψης για τη διαχείριση των αποβλήτων, που βασίζεται στην πρόληψη, στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση με προδιαλογή των υλικών στην πηγή.

 Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με αποκεντρωμένες, μικρής κλίμακας υποδομές ήπιας διαχείρισης, με Δημόσιο χαρακτήρα, κόντρα στο συγκεντρωτικό, φιλοεργολαβικό μοντέλο της κυριαρχίας των σύμμεικτων αποβλήτων.

 Από το Υπουργείο Περιβάλλοντος ζητούμε να υλοποιήσει άμεσα και χωρίς καθυστερήσεις την αναμόρφωση του τομέα της Ανακύκλωσης και από τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να πάρουν εκείνες τις πρωτοβουλίες, που θα ακυρώνουν στην πράξη τη λογική και την κυριαρχία των ιδιωτικοποιημένων «συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης».

 Ο τομέας της Ανακύκλωσης, που θα μπορούσε να είναι ένα σημαντικό εργαλείο στη διαχείριση των αποβλήτων προς όφελος της κοινωνίας, απαξιώνεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων. Όπως συμβαίνει άλλωστε και σε άλλες υπηρεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Δημοσίου για να περάσουν στα χέρια ιδιωτών, κάτι που θα επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη επιβάρυνση για τους πολίτες και βεβαίως για το περιβάλλον.

 Το τελευταίο διάστημα, και ενώ συνεχίζεται η μνημονιακή πολιτική, οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουμε γίνει μάρτυρες αποφάσεων και από τη σημερινή συγκυβέρνηση που ευνοούν τα εργολαβικά-επιχειρηματικά συμφέροντα σε βάρος του Δημόσιου και Κοινωνικού χαρακτήρα των υπηρεσιών των Ο.Τ.Α., όπως αυτή της καθαριότητας.

 Σε πολλές δε περιπτώσεις οι ιδιώτες επιχειρούν να μπουν στην καθαριότητα από το «παράθυρο», με φωτογραφικές διατάξεις και άρθρα, ενώ σε άλλες, υπουργικές αποφάσεις λειτούργησαν ως μοχλός υπονόμευσης των υπηρεσιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που έχουν να κάνουν με την αποκομιδή των απορριμμάτων και τη διαδικασία της Ανακύκλωσης που θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να αναδειχθεί και αναπτυξιακή αιχμή. Υπάρχουν επ' αυτού προτάσεις της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. οι οποίες παραμένουν στα συρτάρια του αρμόδιου Υπουργείου Εσωτερικών.

 Η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα δείχνει πώς η λειτουργία της Ανακύκλωσης, στο μεγαλύτερο και πιο ουσιαστικό της μέρος, έχει ανατεθεί σε Ιδιωτικές Εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στην Ανακύκλωση πληθώρας υλικών (συσκευασίες, ελαστικά, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, συσσωρευτές κ.λπ.), τα λεγόμενα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (Σ.Ε.Δ.). Ανάμεσά τους και η «περίφημη» Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε., που κυριαρχεί στις συσκευασίες με τον μπλε κάδο.

 Κατά κανόνα, συγκροτούνται με μορφή Ανώνυμων Εταιρειών (Α.Ε.), με μετόχους τους ίδιους τους βασικούς παραγωγούς ή διαχειριστές των συγκεκριμένων κατηγοριών ανακυκλώσιμων αποβλήτων. Μέρος της δραστηριότητάς τους είναι ο έλεγχος της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων -κυρίως, των οικονομικών- των παραγωγών και των διαχειριστών, δηλαδή των ιδίων. Στις Εταιρείες αυτές η πολιτεία έχει εναποθέσει την αποκλειστική ευθύνη της διαχείρισης των οικονομικών εισφορών, που εισρέουν στα συστήματα.

 Ο ίδιος ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) έχει αναγνωρίσει πως υφίσταται τεράστιο πρόβλημα διαφυγής εισφορών. Έτσι εξηγείται και η «αλλεργία» σε κάθε μορφή δημοσιοποίησης του τρόπου με τον οποίο οι Εταιρείες αυτές διαχειρίζονται τις εισφορές που εισπράττουν και οι οποίες αποτελούν, στην ουσία, Δημόσιο πόρο προορισμένο να ενισχύσει περαιτέρω τις δράσεις της Ανακύκλωσης.

 Τα επιχειρησιακά σχέδια όλων των Σ.Ε.Δ. παραμένουν επτασφράγιστο μυστικό, ενώ υπάρχουν τεράστια κενά στις επίσημες εκθέσεις για το αν και πως τεκμηριώνεται η εκπλήρωση ή μη των στόχων, που έχει θέσει η πολιτεία για κάθε επιμέρους κατηγορία ανακυκλώσιμων υλικών. Ορισμένα συστήματα (Σ.Ε.Δ.) έχουν κατηγορηθεί για παραβίαση των κανόνων λειτουργίας τους και σε κάποια από αυτά έχει ανακληθεί η άδεια λειτουργίας τους..

 Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και στον τομέα της Ανακύκλωσης Συσκευασιών, που αποτελούν την πιο μεγάλη κατηγορία των ανακυκλώσιμων υλικών. Το ένα από τα δύο βασικά Σ.Ε.Δ. (ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Α.Ε.) βρίσκεται σε χρόνια δικαστική διαμάχη με τον Ε.Ο.ΑΝ., με την άδεια λειτουργίας του πότε να ανακαλείται και πότε να επιστρέφεται, ενώ το δεύτερο και μεγαλύτερο, «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ» ΤΗΣ Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε., έχει αποδειχθεί διάτρητο στη λειτουργία και αδιαφανές στη δημοσιοποίηση στοιχείων.

 Χρησιμοποιεί τα Κέντρα Διαλογής και Ανακύκλωσης Υλικών «Κ.Δ.Α.Υ.» (ιδιόκτητα ή συνεργαζόμενων υπεργολάβων), στα οποία υποδέχεται το περιεχόμενο των μπλε κάδων των Δήμων, αλλά αρνείται να δημοσιοποιήσει ποιους Δήμους εξυπηρετούν τα Κ.Δ.Α.Υ. και ποιες είναι οι επιδόσεις των Δήμων. Αρνείται να δώσει στοιχεία για το πόσα είναι τα έσοδά της, από που προέρχονται και πως διανέμονται, αφού η Ανακύκλωση έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα. Κάποια δε από τα Κ.Δ.Α.Υ., ιδιαίτερα της Αττικής, έχουν κατηγορηθεί ότι εμπλέκονται σε παράνομη διακίνηση σύμμεικτων απορριμμάτων, για παράδειγμα από νησιά του Αιγαίου ή από την Πελοπόννησο, με το μανδύα των ανακυκλώσιμων.

 Θυμίζουμε στο σημείο αυτό την υπόθεση του Κ.Δ.Α.Υ. στον Ασπρόπυργο, της εταιρείας «ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Α.Ε.», που λίγους μήνες πριν κάηκε ολοσχερώς, φέρνοντας στην επιφάνεια μια ανεξέλεγκτη συγκέντρωση τοξικών υλικών.

 Ο Ε.Ο.Α.Ν., που υποτίθεται ότι είναι ο Δημόσιος φορέας, επιφορτισμένος με την εποπτεία του συστήματος Ανακύκλωσης, αδυνατεί να ελέγξει ουσιαστικά ή να επιβάλλει τους προβλεπόμενους κανόνες λειτουργίας, έστω αυτούς τους ανεπαρκείς, στα διάφορα συστήματα. Για χρόνια υποστελεχωμένος, τους τελευταίους μήνες και χωρίς Διοίκηση, γίνεται πολλές φορές συνένοχος της πλημμελούς λειτουργίας των Σ.Ε.Δ. Αρνείται και ο ίδιος να δώσει βασικές πληροφορίες για τη λειτουργία και τις επιδόσεις στον τομέα της ανακύκλωσης.

 Στον τομέα της Ανακύκλωσης Συσκευασιών συναινεί πλήρως στην προσπάθεια διατήρησης του υφιστάμενου καθεστώτος του μπλε κάδου και των Κ.Δ.Α.Υ. της Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε. Παρά το γεγονός ότι αποτελεί υποχρέωση της χώρας, κατοχυρωμένη, η προδιαλογή σε ξεχωριστά ρεύματα των συσκευασιών. Συντηρεί, με αυτόν τον τρόπο, τη συγκεντρωτική διαχείριση και των υλικών συσκευασίας, που επιβαρύνει τους Δήμους με μεγάλα κόστη, χωρίς κανένα όφελος. Αντί να ενθαρρύνει τις αποκεντρωμένες Δημοτικές ή Διαδημοτικές υποδομές υποδοχής και αξιοποίησης των ανακυκλώσιμων υλικών, με οικονομικό όφελος για τους Δήμους και τους δημότες.

 Η κατάσταση αυτή είναι αδιέξοδη καθώς στόχος των ιδιωτών είναι το εύκολο και μεγάλο κέρδος και όχι η προστασία του περιβάλλοντος. Οι εργαζόμενοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, μαζί με τις κοινωνικές-κινηματικές πρωτοβουλίες των πολιτών, θα αγωνιστούμε ώστε ο τομέας της Ανακύκλωσης να αλλάξει ριζικά προσανατολισμό, στο πλαίσιο μιας νέας αντίληψης για τη διαχείριση των αποβλήτων, που βασίζεται στην προτεραιότητα, στην πρόληψη, στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση, με προδιαλογή των υλικών.

 Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με αποκεντρωμένες, μικρής κλίμακας υποδομές ήπιας διαχείρισης, με Δημόσιο χαρακτήρα, κόντρα στο συγκεντρωτικό, φιλοεργολαβικό μοντέλο της κυριαρχίας των σύμμεικτων αποβλήτων.

 Από το Υπουργείο Περιβάλλοντος απαιτούμε να υλοποιήσει χωρίς καθυστερήσεις τη ριζική αναμόρφωση του τομέα της Ανακύκλωσης και από τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να πάρουν εκείνες τις πρωτοβουλίες, που θα ακυρώνουν, στην πράξη, τη λογική και την κυριαρχία των ιδιωτικοποιημένων «Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης».