Βοιωτία - «Αυθαίρετο» λιμάνι ζητεί νομιμοποίηση

Ποιος είχε χαρακτηρίσει την Αρχαιολογική Υπηρεσία «πληγή» που εμποδίζει την «απελευθέρωση της γης από τα δεσμά της» και την οικονομική ανάπτυξη; Σωστά θυμόσαστε, ήταν ο Κ. Μητσοτάκης όταν το 2005 συνεργαζόταν με τον Γ. Αλογοσκούφη «για την αντιμετώπιση των μεγάλων δημοσιονομικών προβλημάτων».

Μερικά από τα αποτελέσματα εκείνης της... αντιμετώπισης τα «απολαμβάνουμε» σχεδόν όλοι. Ορισμένα όμως, όπως το «ιδιωτικό» λιμάνι που χτίστηκε από την τότε ΕΤΒΑ πάνω σε αρχαιότητες στον όρμο Νούσας του Κορινθιακού κόλπου, προσφέρουν «χαμηλούς ναύλους και ελάχιστες καθυστερήσεις» μόνο στους «αποκλειστικούς τους χρήστες»!

 Για τρίτη φορά μέσα σε τρία χρόνια, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) εκλήθη να απαντήσει στο αίτημα για νομιμοποίηση ολόκληρου του λιμανιού. Και για τρίτη φορά το ΚΑΣ απέρριψε το αίτημα παρά τις προσπάθειες του ομίλου Στασινόπουλου («Σωληνουργεία Κορίνθου» κ.λπ.) που έχει εγκατασταθεί στην περιοχή της Θίσβης Βοιωτίας, εκεί όπου τη δεκαετία του '80 ο Ανδρέας Παπανδρέου σχεδίαζε την ελληνορωσική επένδυση για εργοστάσιο αλουμίνας. Κομμάτι εκείνου του σχεδιασμού ήταν και η δημιουργία λιμενικών εγκαταστάσεων σε ένα φυσικό λιμάνι κάτω ακριβώς από τη Θίσβη, στα μισά της απόστασης που χωρίζει το Ξυλόκαστρο από το Πόρτο Γερμενό.

Η στρατηγική επένδυση με τη Ρωσία δεν προχώρησε, αλλά η ΕΤΒΑ συνέχισε να χρηματοδοτεί το σχεδιασμό. Ηταν μάλιστα η συγκεκριμένη τράπεζα, που έδωσε χρήματα για να ξεκινήσει το 1986 αρχαιολογική έρευνα από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, αλλά και εκείνη που πούλησε το 2001 τη Βιομηχανική Περιοχή Θίσβης στον όμιλο Στασινόπουλου. Ας μείνουμε όμως λίγο ακόμη στη δεκαετία του '80:

 Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ), αν και ασχολείται με υποβρύχιες έρευνες, αναλαμβάνει και την έρευνα στην ξηρά, καθώς η Εφορεία αρχαιοτήτων της Θήβας δηλώνει αδυναμία και έλλειψη «διαθέσιμων αρχαιολόγων» (η «πληγή» έκλεινε από τότε). Η πίεση να προχωρήσει η επένδυση είναι από τότε μεγάλη. Η έρευνα επικεντρώνεται στο βαθύτερο σημείο του κόλπου (σημείο Γ), τον μυχό στο βορειότερο σημείο ακριβώς κάτω από τη Θίσβη.

 Στο ΚΑΣ γίνεται συζήτηση τον Ιούνιο του 1986 με κεντρικό πρόσωπο τον αρχαιολόγο της ΕΕΑ Φ. Χανιώτη, που αναφέρει ότι στο σημείο Γ «εντοπίστηκαν σημαντικές εγκαταστάσεις των 5ου και 4ου αιώνων π.Χ. καθώς και διάφορα άλλα κτίσματα που χρονολογούνται από τον 2ο π.Χ. έως τον 5ο μ.Χ. αιώνα», τα οποία «ταυτίζονται με το πολυσυζητημένο λιμάνι όπου αποβιβάστηκε ο Παυσανίας προκειμένου να επισκεφθεί την αρχαία Θίσβη». Ο τότε προϊστάμενος της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Γ. Τζεδάκις αναφέρει ότι η ΕΕΑ δεν έχει αντίρρηση να προχωρήσουν τα λιμενικά έργα σε άλλα σημεία του κόλπου (Α και Β) και η αρχαιολογική έρευνα πρέπει να συνεχιστεί.

 Ο Φ. Χανιώτης συντάσσει νέα αναφορά το 1988 ύστερα από πιο εκτεταμένες έρευνες. Εκεί λέει μεταξύ άλλων ότι «κατά μήκος της δυτικής ακτής του όρμου Νούσα εντοπίστηκαν διάφορα αγγεία κλασικών, ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων», «επτά λιθοσωροί από στρογγυλές πέτρες (αποτελούσαν το έρμα μικρών αρχαίων πλοίων) ανάμεσα στις οποίες υπάρχουν διάφορα τμήματα αμφορέων και όστρακα κεραμικής» και σε βάθος 35 μέτρων «προϊστορική λίθινη άγκυρα». Στην ξηρά αναφέρει πως ανακαλύφθηκαν ορθογώνια λαξεύματα πιθανόν για τη φύλαξη των σκαφών, τείχη κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, αρχαίος δρόμος και παρατηρητήριο. «Η θέση του λιμανιού της αρχαίας Θίσβης είναι πλέον σίγουρη» λέει ο κ. Χανιώτης, «η σημαντικότητα του αρχαίου οικισμού είναι καταφανής» και η αρχαιολογική έρευνα πρέπει να συνεχιστεί.

 Με βάση τα παραπάνω, εκδίδεται τον Αύγουστο του 1988 απόφαση της υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη που λέει ότι «δεν εγκρίνεται λόγω υπάρξεως αρχαίων η εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας, χερσαίας ή ενάλιας στο σημείο Γ του όρμου Νούσας στη Θίσβη Βοιωτίας όπου πρόκειται να εγκατασταθεί το εργοστάσιο της εταιρείας Ελληνική Αλουμίνα Α.Ε. Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η κατασκευή και άλλης προβλήτας πλην αυτών στα σημεία Α και Β, αυτή και μόνο μπορεί να τοποθετηθεί μεταξύ των σημείων Α και Β».

 Ομως, από τις 23 Μαΐου 1988 έχει εκδοθεί απόφαση του νομάρχη Βοιωτίας που «παραχωρεί τη χρήση αιγιαλού, παραλίας και θαλασσίου χώρου για χρονική διάρκεια 50 ετών στην ΕΤΒΑ για εκτέλεση λιμενικών έργων». Ο νομάρχης επικαλείται διάφορα έγγραφα μεταξύ των οποίων και ένα της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπ. Πολιτισμού στις 2/3/88, το οποίο προφανώς θα πρέπει να έβαζε τα όρια για την εκτέλεση των λιμενικών έργων. Είκοσι χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 2008, το ΚΑΣ στην πρώτη του τοποθέτηση αποφαίνεται ότι δεν τηρήθηκε το όριο που έθετε η υπουργική απόφαση του 1988 και αρνείται να νομιμοποιήσει το κρηπίδωμα Β που χτίστηκε πάνω στο σημείο Γ, όπως ζητούσε η ανώνυμη εταιρεία Διαχείρισης Βιομηχανικής Περιοχής Θίσβης (ΔΙΑΒΙΠΕΘΙΒ). Τη γνωμοδότηση μετατρέπει σε υπουργική απόφαση ο Μ. Λιάπης (10/10/2008). Η επιχείρηση επανέρχεται με αίτηση θεραπείας, το ΚΑΣ την εξετάζει τον Μάρτιο του 2009, κατά πλειοψηφία την απορρίπτει, και ο Αντώνης Σαμαράς ως υπουργός Πολιτισμού αρνείται ξανά τη νομιμοποίηση με απόφαση που υπογράφει στις 30/4/2009, έξι μήνες πριν γίνει πρόεδρος της Ν.Δ. με επίτιμο (;) τον Κ. Μητσοτάκη... Η απόφαση του νυν υπουργού Π. Γερουλάνου, με βάση την τρίτη αρνητική γνωμοδότηση'του ΚΑΣ, αναμένεται. *

 Μια «δήλωση άγνοιας» και οι διαπιστώσεις της αυτοψίας

«Στην προσπάθειά μας να εφαρμόσουμε τον νόμο 2545/97 και να ζητήσει η εταιρεία μας τη χρήση των λιμενικών εγκαταστάσεων, ως νόμιμος φορέας διοίκησης και διαχείρισής τους, διαπιστώθηκε το έτος 2005 ότι για τα κρηπιδώματα που είχε κατασκευάσει το ίδιο το Δημόσιο, μέσω της ΕΤΒΑ, δεν υπήρχαν όλες οι απαιτούμενες άδειες».

Τα παραπάνω αναφέρει μεταξύ άλλων η ΔΙΑΒΙΠΕΘΙΒ στην αίτηση που υπέβαλε τον Ιανουάριο του 2010 προς τον υπουργό Πολιτισμού Π. Γερουλάνο, ζητώντας νομιμοποίηση του λιμανιού στον όρμο Νούσας. Υποστηρίζει δηλαδή ότι τα έργα έγιναν από το Δημόσιο και η επιχείρηση ταλαιπωρείται «επί έξι και πλέον χρόνια από μια απίστευτη και άδικη γραφειοκρατική εμπλοκή». Μιλά επίσης για εκατοντάδες εργαζομένους στη ΒΙΠΕ Θίσβης, της οποίας «ιδιοκτήτριες» είναι οι εταιρείες Σιδενόρ, ΕΛΒΑΛ, ΧΑΛΚΟΡ, Σωληνουργεία Κορίνθου, Ελληνικά Καλώδια, Elpedison και τονίζει ότι ενδεχόμενο πρόβλημα στο λιμάνι «θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις, οι οποίες διαφαίνονται ήδη στο κοινωνικό σύνολο και στην εθνική οικονομία».

 «Το 2005 πληροφορηθήκαμε ότι δεν είχαν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες αδειοδότησης στις λιμενικές εγκαταστάσεις», επισημαίνει και η διευθύνουσα σύμβουλος της ΔΙΑΒΙΠΕΘΙΒ Σ. Κακαουνάκη σε έγγραφο προς τη γενική γραμματέα του ΥΠΠΟΤ Λίνα Μενδώνη.

 Ομως, όπως καταγγέλλει στο δικό του υπόμνημα προς το ΥΠΠΟΤ ο δήμαρχος Θίσβης Κ. Κοβάνης, «η δήλωση άγνοιας δεν αληθεύει», καθώς «η κυρία Κακαουνάκη ήταν πρώην διευθυντικό στέλεχος της ΕΤΒΑ και το πλέον αρμόδιο, και γνώστρια της κατάστασης της ΒΙΠΕ Θίσβης».

 Η ΔΙΑΒΙΠΕΘΙΒ, πάντως, υποστηρίζει ότι όλες οι εργασίες έγιναν υπό την παρακολούθηση των αρμόδιων υπηρεσιών, τα αρχαιολογικά ευρήματα ήταν ήσσονος σημασίας και οι λιθοσωροί «απλές ακατέργαστες πέτρες, η ανάκτηση των οποίων δεν είχε πλέον καμία επιστημονική ή άλλη σημασία» (σχετική αναφορά και σε έγγραφο του ΥΠΠΟ το 2009) και «σε κάθε περίπτωση "εγκιβωτίστηκαν στις κατασκευές"!»...

 Εάν, πάντως, πράγματι η επιχείρηση αγνοούσε το 2005 τα προβλήματα αδειοδότησης του λιμανιού, φαίνεται ότι αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο για άλλες ενέργειες. Οπως διαβάζουμε στον ιστότοπο της εταιρείας «Σωληνουργεία Κορίνθου», «από το 2004, το λιμάνι της Θίσβης λειτουργεί σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα Ασφαλείας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ISPS)», ενώ η εταιρεία «έχει την αποκλειστική χρήση του, που παρέχει το πλεονέκτημα της εισαγωγής πρώτων υλών και της εξαγωγής των προϊόντων με χαμηλούς ναύλους και ελάχιστες καθυστερήσεις».

 Ουδόλως, επίσης, φαίνεται πως η εταιρεία ενοχλήθηκε από την απόφαση της Κτηματικής Υπηρεσίας Βοιωτίας η οποία τον Φεβρουάριο του 2008 διαπίστωσε ύστερα από αυτοψία «αυθαίρετη χρήση τμήματος του αιγιαλού-παραλίας και των λιμενικών εγκαταστάσεων», «με σκοπό την απόκτηση δικαιωμάτων κατοχής και κυριότητας» και αυθαίρετες κατασκευές, όπως:

 - Βάση από μπετόν 7 επί 11 μέτρα, εντός αιγιαλού.

 - Επίχωση αυλακιού εντός αιγιαλού και λιμενικών έργων.

 - Ακόμη πέντε βάσεις από μπετόν για πυλώνες φωτισμού.

 - Περίφραξη εντός αιγιαλού μήκους 37,5 μέτρων.

 Φορείς των κατοίκων της Βοιωτίας αλλά και του Κορινθιακού έχουν επανειλημμένως διαμαρτυρηθεί για το λιμάνι που αποκλείει την ελεύθερη πρόσβαση στους πολίτες και εγκυμονεί κινδύνους από την αύξηση της κίνησης των πλοίων σε μια κλειστή θάλασσα που ήδη πλήττεται από πολλές βιομηχανικές δράσεις.

  

http://www.enet.gr